Çocuğunuza Öfke Yönetimi Becerilerini Öğretmenin 5 Yolu
By: Burcu Başoğlu
Categories:
Çocuğunuza Öfke Yönetimi Becerilerini Öğretmenin 5 Yolu
Çocuğunuz duygularıyla nasıl başa çıkacağını bilmiyorsa, hayal kırıklığı ve öfke, hızla meydan okumaya; saygısızlığa; saldırganlığa ve öfke krizine dönüşebilir.
Kontrol edilmediğinde, çocukta vurma, tükürme ve alay etme gibi saldırganlık belirtileri geliştirmesine ve akademik problemlerle, akran zorbalığına ve yetişkinlikte zayıf ruhsal dayanıklılıkla sebep olmaktadır.
Çocuğunuz öfkesini kontrol etmekte güçlük çekiyorsa, bu beş strateji öfke yönetimi becerilerini öğretebilir:
- Duygu ve Davranış Arasındaki Ayrımı Yapmak
Öfke normal ve sağlıklı bir duygudur. Fakat birçok çocuk öfkeyle agresif davranışlar arasındaki farkı anlayamayabilir.
Çocuğunuza duygularını adlandırmayı öğretin. Böylece öfke, hayal kırıklığı ve hüsran duygularını dile getirebilir. “Kızgın hissetmen sorun değil ama vurmak doğru değil” diyebilirsiniz. Kızgın hissettiğinde davranışlarını kontrol altında tutmasına yardım edebilirsiniz.
Bazen saldırgan davranışlar, üzüntü ya da utanç gibi çeşitli rahatsız edici duygulardan kaynaklanır. Zaman zaman çocuğunuzla duygular hakkında konuşun, çocuğunuza duygularını daha iyi tanımak için fırsat yaratın.
- Model Olun
Çocuğunuza öfkeyle nasıl başa çıkacağını öğretmenin en iyi yolu, sinirlendiğiniz zaman duygularınızla nasıl başa çıkacağınızı göstermektir. Çocuğunuz sizin öfkeden kendinizi kaybettiğiniz anı izlerse, muhtemelen aynı şeyi yapacaktır. Ancak, duygularınızla daha nazik ve yumuşak bir şekilde başa çıkacağınızı görürse, bunu da anlayacaktır.
Çocuğunuzu birçok yetişkin sorunundan korumak önemli olsa da, ona kızgınlık gibi duygularla nasıl başa çıkacağınızı göstermek yararlıdır. Çocuğunuzun bazen yetişkinlerin de sinirlendiğini anlayabilmesi için kendinizi sinirli hissettiğiniz zamanları gösterin.
“Tamam, öfkeliyim, önümüzdeki araba bu çocukların caddeyi geçmesine izin vermedi. Fakat ben duracağım, böylece güvenle geçebilirler. ” Duygularınızı sözlü olarak ifade etmek, çocuğunuza duyguları hakkında konuşmayı da öğretir.
Davranışlarınızın kontrolünü çocuklarınızın önünde kaybederseniz özür dileyin ve bunun yerine “Kızdığım zaman, beni bağırırken görmene üzüldüm. Sesimi yükseltmek yerine sinirlendiğimde sakinleşmek için yürüyüşe çıkmalıydım. ” gibi kendi hayatınıza uyumlu cümleler kurabilirsiniz.
- Öfke Kurallarını Oluştur
Çoğu ailede hangi davranışların kabul edilebilir olduğuna dair resmi olmayan aile kuralları vardır. Bazı aileler kapıların çarpılmasını ve seslerin yükseltilmesini önemsemezken, diğer aileler bu tür davranışlara daha az toleranslıdır. Beklentilerinizi belirleyen yazılı kurallar oluşturun.
- Sağlıklı Başa Çıkma Becerileri Öğretin
Çocukların kızgınlıklarıyla başa çıkmanın uygun yollarını bilmeleri gerekir. “Kardeşine vurma” demek yerine, hayal kırıklığına uğradığını hissettiğinde neler yapabileceğini açıklayın. “Bir dahaki sefere sözlerini kullan” ya da “Sinirli hissettiğinde ondan uzak dur” diyebilirsiniz.
Çocuğunuzun yararlı bulduğu stratejileri belirlemeye başlamasına yardımcı olmak için “Vurmak yerine ne yapabilirsin?” diye de sorabilirsiniz. Üzgün olduğunda kullanabileceği alternatifler oluşturabilirsiniz.
Bir boyama kitabı ve boya kalemi, güzel kokan bir losyon ya da rahatlatıcı bir müzik gibi sakinleşmesine yardımcı olabilecek bir kutu doldurun. Duyularını meşgul etmek zihnini ve vücudunu sakinleştirmeye yardımcı olabilir.
Çocuğunuzun sakinleşmesine yardımcı olmak için zaman aşımını bir araç olarak kullanın. Başını belaya sokmadan önce zaman aşımına uğrayabileceğini ona öğretin. Kendini durumdan uzaklaştırmak ve kendine birkaç dakika ayırmak sakinleşmesine yardımcı olabilir.
Çocuğunuzun saldırganlığa başvurmadan sorunları çözebileceğini fark etmesi için problem çözme becerilerini öğretin. Çatışmayı barış içinde çözmenin yollarından bahsedin.
- Sonuçlarıyla yüzleşmesini sağlayın
Çocuğunuza öfke kurallarına uyduğunda onu tebrik edin ve kuralları çiğnediğinde olumsuz sonuçlarıyla yüzleşmesini sağlayın. Bir ödül sistemi veya pekiştireç gibi davranış yönetimi tekniklerini bilinçli bir şekilde kullanarak öfke yönetimi becerilerini kullanmak için motive edebilirsiniz. Fazladan ev işi yapmak, ayrıcalık kaybı, mağdura bir oyuncağını vermek gibi yöntemleri deneyebilirsiniz.
Gerektiğinde Yardım Alın
Çocukların zaman zaman öfkelerini yönetmek için mücadele etmeleri normaldir. Ancak, rehberliğinizle çocuğunuzun yetenekleri geliştirilebilir.
Çocuğunuz öfkesini kontrol altına almakta zorlanıyorsa veya öfke sorunları kötüleşiyorsa, profesyonel yardım alın. Eğitimli bir profesyonel, altta yatan herhangi bir zihinsel sağlık sorununu önleyebilir ve bir davranış yönetimi planı oluşturmada yardımcı olabilir.