Ayrılık kaygısı, ebeveynlerin karşılaştığı en yaygın zorluklardan biridir. Çocuğu bakıcıya veya kreşe bırakmayı zorlaştırabilir, hem ebeveyn hem de çocuk için yaşam kalitesini zayıflatabilir. Ancak ayrılık kaygısı özellikle çok küçük çocuklarda tamamen normaldir. Sonuçta çocuklar doğal olarak ebeveynlerine yakın olmayı isterler ve bir ayrılık bu yakınlığı tehlikeye atar. Önemli olan yaşanan bu kaygının şiddetidir. Ayrılık kaygısını yönetmek, ebeveynlerin çocuğun kendilerine yakın olma ihtiyacını, çocukların büyüdükçe giderek daha bağımsız hale gelecekleri beklentisiyle dengelemesini gerektirir.
Bazı çocuklarda ayrılık kaygısı, okula başladıktan sonra da devam eder ve akademik başarısını ya da arkadaşlarıyla geçireceği zamanı etkiler. Bu tür şiddetli ayrılık kaygısı çocukların %4’ünü ve gençlerin %1.6’sını etkiler.
ÇOCUKLARDA AYRILIK KAYGISI BELİRTİLERİ
Ayrılık kaygısı genellikle bir çocuk 6 veya 7 aylıkken başlar, okula başlama yaşı geldiğinde de zirveye ulaşır. Daha büyük çocuklar, özellikle yatılı kampa gitmeden önceki gibi yeni durumlarda, ara sıra ayrılık kaygısı nöbetleri yaşayabilirler.
Bebekler ve küçük çocuklar aşağıdaki gibi belirtiler gösterebilir:
- Yalnız uyumak istememek
- Bir bakıcıya bırakıldığında ağlamak
- Ebeveyninin ayrılmasını önlemek için ağlama krizine girmek
- Ayrılık hakkında endişeli hissetmen
- Ayrılık öncesinde ebeveynlerinden birine sıkı sıkıya sarılmak
Daha büyük çocuklar da aşağıdakiler gibi ek belirtiler gösterebilir:
- Okula gitmekten kaçınmak için yalan söyleme
- Ayrılık yaklaşırken davranıştaki değişiklikler (hareketli bir çocuksa durağanlaşma ya da tam tersi gibi)
- Bir ebeveyn veya sevilen biri hakkında aşırı endişe
AYRILIK KAYGISI AŞIRI OLDUĞUNDA: AYRILIK ANKSİYETESİ BOZUKLUĞU NEDİR?
Ayrılık kaygısı şiddetli olduğunda veya günlük yaşama müdahale ettiğinde yardım almak gerekebilir.
Araştırmacılar ayrılık anksiyetesi bozukluğuna neyin neden olduğunu tam olarak bilmiyorlar. Diğer zihinsel sağlık problemleri gibi, muhtemelen sosyal, biyolojik ve psikolojik faktörlerin bir kombinasyonu olduğu düşünülüyor. Travma veya istismar öyküsü olan çocuklar daha savunmasız olabilir. Belirtiler genellikle ilkokulda, üçüncü ve beşinci sınıflar arasında ortaya çıkar. Belirtiler:
- Yalnız uyumaktan korkmak
- Bir ebeveynin güvenliği konusunda aşırı, kronik endişe
- Okula gitmeyi reddetmek veya her gün okuldan önce ağlamak
- Ayrılık ile ilgili kabuslar görmesi
- Kas ağrısı ve mide ağrıları gibi fiziksel şikayetler
- Yalnız kalmak istememek
- Kaybolma konusunda kronik endişe
- Olağandışı güvenlik endişeleri
- 10 yaşındaki bir çocuğun arkadaşlarıyla değil de ebeveynleriyle birlikte olmak istemesi gibi, yaşa özgü olmayan bir şekilde yapışkan olmak
- Evden uzakta olmak anlamına geliyorsa, eğlenceli şeyler yapmak veya arkadaşlarla vakit geçirmek istememek
AYRILMA KAYGIYLA NASIL BAŞA ÇIKILIR
Ayrılık kaygısı kimsenin suçu değildir. Bir çocuğun şımarık veya manipülatif olduğunun bir işareti değildir. Çocukların hissettikleri kaygı oldukça gerçektir, ancak çocuklar büyüdükçe, davranışlarıyla ebeveynlerinin ayrılmasını engelleyebileceğini öğrenirler.
Ayrılık kaygısı ile mücadele eden ebeveynler şunları yapmamalıdır:
- Çocukları cezalandırmayın.
- Ayrılık hakkında yalan söylemeyin (Gitmemeye söz verdikten sonra evden gizlice çıkmak güveni sarsabilir.)
- Kaygıyı tetikleyebilecek şeyler söylemeyin. Bir çocuk o an ayrılık kaygısı belirtisi göstermiyorsa, bu konudan bahsetmeyin.
- Vedaların çok uzun sürmemesini sağlayın. Ağlayan bir çocuğu teselli etmek istemek doğaldır, ancak uzun vedalar aslında bir çocuğun üzüntüsünü uzatabilir.
- Kendi kaygınızı ve yaşadığınız paniği kontrol altına alın. Anne babalar çocuklarını severler ve onları üzgün görmek istemezler. Ancak ebeveynler ayrılıklarla ilgili üzüntülerini veya korkularını ifade ettiğinde, bu, çocuğun gerçek bir tehlike olduğunu düşünmesine neden olabilir.
- Çocukları ayrılıklar için ödüllendirmeyin. Ödüller ve cezalar birçok nedenden dolayı tartışmalıdır. Ayrıca ayrılık kaygısı, davranışsal bir seçim değil, duygusal bir tepkidir. Ödül-ceza yöntemi davranış değişikliğini öğretmek için kullanılan bir tekniktir.
- Ağlarken görmezden gelmeyin.
Doğru bakımı verecek kişiyi seçmek de ayrılık kaygısını azaltmak için çok önemlidir. Çocuğun ihtiyaçlarına duyarlı kreşler, dadılar ve bebek bakıcıları yardımcı olabilir. Bazı araştırmalar, ikinci bir bakım verene yakın bir bağ kurmanın ayrılık kaygısını hafifletebileceğini öne sürüyor. Bu yüzden, bakıcısının ya da öğretmeninin değişmemesine dikkat edebilirsiniz. Bağ kurabileceği birisine teslim etmeniz çocuğunuza destek olabilir.
EBEVEYNLERİN AYRILIKLARI KOLAYLAŞTIRMAK İÇİN BENİMSEYEBİLECEKLERİ DİĞER BAZI STRATEJİLER ŞUNLARDIR:
- Ayrılık zamanları için rahat (ama kısa) bir ritüel geliştirin. Bazı çocuklar özel bir battaniyeye sahip olmayı, şarkı söylemeyi veya öpülmeyi sevebilir.
- Çocuklarla neden endişeli oldukları hakkında konuşabilirsiniz. Küçük çocuklar korkularını dile getirmekte zorlanabilirler, ancak daha büyük çocuklar genellikle bunları açıklayabilir. Sorunun ayrılık olmadığını, okulda arkadaşından ya da öğretmeninden korktuğu için de bu kaygıyı yaşayabileceğini unutmayın.
- Ayrılışları çocukların anlayabileceği dilde açıklayın. Örneğin, küçük bir çocuğa saat kavramı olmadığı için “üç kere yatçaz kalkçaz anne gelecek” gibi basit ifadelerle kendinizi anlatmaya çalışın. Belki bir çizelge kullanarak çocuğunuzun bunu takip etmesini de sağlayabilirsiniz.
- Dürüst olun ve sözlerinizi tutun. Doğru değilse, ayrılmayacağınızı, ancak çocuk izin verdiğinde ayrılacağınızı ya da bir dakika sonra döneceğinizi söylemeyin.
- Kısa süreli ayrılma alıştırmaları yapın. Çocuğunuzu bir saatliğine büyükannesinin evine bırakmayı veya sevdiği bir amca veya teyzesinin onları bir gezintiye çıkarmaya davet etmeyi deneyebilirsiniz. Bu, çocuğu ayrılıklara alıştırır ve okula geçiş için hazırlanmasına yardımcı olabilir.
- Olmadan önce ayrılık hakkında konuşmak için çok zaman harcamayın. Bu endişe yaratabilir.
- Ayrılışınız yaklaştığında, siz yokken çocuğunuzun yapabileceği eğlenceli şeyler hakkında konuşun.
- Ayrılırken sevgi dolu ve sevecen olun, sinirinizi kontrol edin.
Ayrılık kaygısı hem ebeveynler hem de çocuklar için zor olabilir. Ebeveynler, her ayrılıkta stres hissedebilir veya bir çocuğun yoğun kaygısı olduğunda ayrılıkları azaltmak için tüm hayatlarını değiştirebilirler. Bu, bütün bir aileyi etkileyebilir. Konu ile ilgili yardım almak isterseniz “İLETİŞİM” sekmesinden randevu alabilirsiniz.